10/5/2024 Voorlopig ontwerp Caltex Withuis

Eind 2022 nam non-profitorganisatie BOEi het voormalig Caltex tankstation uit 1953 over van de gebroeders Van der Cruijs. Inmiddels is het gebouw wind- en waterdicht gemaakt en de asbest verwijderd. Achter de schermen wordt hard gewerkt aan de planvorming rondom de herbestemming. Het voorlopig ontwerp is afgerond en daarvan laten we hier wat eerste beelden zien.

Icoon

Bij IRIS architecten hebben we als slogan: Oog voor detail. En vrijwel nergens zijn die details slanker en minimalistischer dan bij de tankstations die in de jaren vijftig langs de Nederlandse wegen ontstonden. Tankstations waar wij er nu een paar van hebben mogen restaureren en herbestemmen. Zo hebben we de afgelopen jaren gewerkt aan het Rijksmonumentale tankstation van Willem Dudok in Groningen, een icoon! Het tankstation dat Ben Schinkel in Withuis (Eijsden) in 1952 ontwierp voor Caltex is ook een icoon. Met name door de dunne betonnen luifel met opvallende paddestoelkolom en vlaggenmast met daaronder een glazen volume en gemetselde garages.

Het is een heel vroeg voorbeeld van de ‘carchitecture’ uit de jaren vijftig. De bekende aardoliemaatschappijen namen gerenommeerde architecten in de arm om tankstations te ontwerpen. De auto was in deze tijd symbool van vooruitgang en een steeds groter wordende wereld waarbij een positieve, transparante en moderne architectuur hoorde. Veel van deze stations hebben dan ook gemeen dat ze gebouwd zijn met staal, glas en beton waar maar weinig ruimte was voor decoratie. Functionalisme dus. Waarbij een van de nieuwe functies was dat de gebouwen goed herkenbaar zouden zijn en ook ’s nachts als blikvanger functioneerden. Het Caltexgebouw was bovendien lange tijd het gebouw waaraan mensen herkenden dat ze weer in Nederland waren. Op die manier zit het in ons collectieve geheugen.

Uiteindelijk is het belangrijkste natuurlijk dat het Caltexgebouw behouden blijft. Van alle tankstations die in de wederopbouwperiode werden gebouwd zijn slechts enkele behouden gebleven. Gebouwen uit deze tijd zijn veel te lang als niet waardevol gezien. Daarom is het ook zo goed dat BOEi dit gebouw heeft gekocht. Straks is het weer geschikt is om echt gebruikt te worden en voor komende generaties het iconisch herkenningspunt te zijn dat het jaren is geweest. Met IRIS architecten zetten wij ons daar, met oog voor detail dus, voor in.

BOEi obligatie voor Caltex

BOEi is een maatschappelijke organisatie zonder winstoogmerk en is door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aangewezen als Professionele Organisatie voor Monumentenbehoud (POM). Om nieuwe projecten mogelijk te maken, geeft BOEi achtergestelde obligaties uit ter waarde van € 5.000 met een jaarlijks rendement van 2,5% en een looptijd van 7 jaar. De inleg van deze obligaties wordt volledig gebruikt voor de financiering van projecten zoals dit unieke Caltex tankstation in Withuis. Meer informatie over deze obligatie is te vinden op BOEi.nl